Yazar: Dan Ariely
Janr: Davranış iqtisadiyyatı, psixologiya, yumor, populyar elm
📖 Ümumi məzmun:
“Qeyri-məntiqli Sevgilərimlə”, Davranış İqtisadiyyatı sahəsində tanınmış mütəxəssis Dan Ariely-nin Wall Street Journal qəzetində illər boyunca oxucuların göndərdiyi real suallara verdiyi cavablardan ibarət toplusudur. Kitab elmi faktlarla doludur, lakin dili son dərəcə yumoristik və səmimidir. Dan Ariely bu əsərdə insan davranışlarındakı qeyri-məntiqi qərarları, daxili ziddiyyətləri və psixoloji paradoksları sadə və əyləncəli şəkildə izah edir.
🧠 Əsas ideyalar və mövzular:
- İnsanlar məntiqli qərar vermək əvəzinə tez-tez emosional və qeyri-rasional davranırlar.
- Sosial normalar və iqtisadi qərarlar bir-birini daim təsir altında saxlayır.
- İnsanlar tez-tez öz maraqlarına zidd şəkildə davranır, sonra da bu davranışları rasional izahlarla əsaslandırırlar.
- Qərarvermə prosesimizdə kontekst, mühit, digər insanların fikirləri və daxili qorxular çox böyük rol oynayır.
- Sevgi, iş, pul, dostluq və gündəlik həyat kimi sahələrdəki qərarlarımız düşündüyümüz qədər “şüurlu” deyil.
🔍 Nümunəvi mövzular və suallar:
- “Qarşı tərəfi sevdiyimi necə anlaya bilərəm?”
- “Dostuma borc vermək doğrudurmu?”
- “Qənaət etmək istəyirəm, amma bacarmıram – niyə?”
- “Əgər bilirəmsə ki, bir iş mənə zərərlidir, niyə onu yenə də edirəm?”
- “Sosial şəbəkələrdə özümüzü necə qeyri-məntiqli şəkildə təqdim edirik?”
Dan Ariely bu sualları təkcə elmi dillə deyil, gündəlik həyatdan götürülmüş bənzətmələr və zarafatlarla cavablayır. Bu da kitabı həm maarifləndirici, həm də əyləncəli edir.
🧩 Dərin təhlil:
Dan Ariely-nin məqsədi insanın “rasional varlıq” olduğu mifini dağıtmaqdır. Onun fikrincə, qərarlarımız çox vaxt məntiqə əsaslanmır – bu qərarlar emosiyalarımız, qorxularımız, keçmiş təcrübələrimiz və sosial təzyiqlərin təsiri ilə formalaşır. Kitabda diqqət çəkən əsas nüanslardan biri də budur: insanlar qeyri-məntiqli olduqlarının fərqindədirlər, lakin bu onların davranışlarını dəyişmir.
Ariely-nin psixoloji təcrübələrə və sosioloji müşahidələrə söykənən arqumentləri, davranış iqtisadiyyatını gündəlik həyatla birləşdirir. O, bizi daha yaxşı qərarlar verməyə təşviq etməyə çalışmır – əksinə, mövcud zəifliklərimizi başa düşməyin və qəbul etməyin daha real yanaşma olduğunu deyir.
💬 Üslub və dildəki özəlliklər:
Kitab ironik, səmimi və yumor doludur. Elmi dili populyar dillə birləşdirən Ariely, oxucunu düşündürməklə yanaşı, onu güldürməyi də bacarır. Onun tərzi təkcə elm adamına yox, eyni zamanda bir dost kimi oxucu ilə dialoq qurmaqdır.
📚 Nəticə:
“Qeyri-məntiqli Sevgilərimlə” kitabı, həyatın hər sahəsində qarşılaşdığımız davranış nümunələrinə fərqli baxış bucağı qazandırır. Əgər qərarların niyə bu qədər qeyri-məntiqli olduğunu, öz davranışlarımızı daha dərindən anlamaq istəyiriksə, bu kitab mütləq oxunmalıdır. Elmi izahlarla dolu olsa da, oxucuya “psixologiya dərsi” deyil, səmimi bir söhbət kimi təsir edir.
Comment yazın