Yazar: Yusif Vəzir Çəmənzəminli
Janr: tarixi roman, realizm, Azərbaycan ədəbiyyatı,
1. Əsərin Adı və Simvolikası
Yusif Vəzir Çəmənzəminli, əsərinə “İki Od Arasında” adını verməklə Azərbaycanın iki böyük qonşu dövlət — Rusiya və İran — arasında sıxışmış vəziyyətini vurğulamışdır. Bu ad, xalqın bu iki dövlətin təsiri altındakı vəziyyətini və yaşadığı çətinlikləri simvolizə edir .
2. Molla Pənah Vaqifin Şair və Siyasətçi Kimliyi
Romanın baş qəhrəmanı Molla Pənah Vaqif, yalnız bir şair deyil, həm də Qarabağ xanlığının eşikağası (diplomat) vəzifəsində olan bir siyasətçidir. Vaqifin şair təbiəti ilə dövlət işlərindəki fəaliyyəti bir-birini tamamlayır. O, şeir və sənətə olan həssasiyyəti ilə yanaşı, dövlətin maraqlarını qorumaq üçün diplomatik bacarıqlarını da istifadə edir. Məsələn, Tiflisə səfəri zamanı müxtəlif xanlıqların nümayəndələri ilə görüşərək, Qarabağ xanlığının maraqlarını müdafiə edir .
3. Erməni Xisləti və Məkrli Siyasət
Əsərdə ermənilərin Azərbaycan torpaqlarında necə yerləşdiyi və bu prosesin arxasında duran siyasət də diqqətə çatdırılır. Molla Pənah Vaqif, ermənilərin Aran bölgəsində sonradan yerləşdiklərini və bu ərazilərdə əvvəlcə zərdüştlərin yaşadığını qeyd edir. Bu məlumat, ermənilərin gəlmə olduğu və Azərbaycan torpaqlarında sonradan yerləşdikləri fikrini dəstəkləyir. Əsərdə həmçinin erməni məliklərinin və keşişlərinin Rusiyanın dəstəyi ilə Qarabağ xanlığının hərbi sirlərini ötürdüyü, zənginliklərdən bəhs edərək rus sarayının diqqətini cəlb etməyə çalışdıqları göstərilir .
4. Əsərin Ədəbiyyatdakı Yeri
“İki Od Arasında” romanı, tarixi realizm janrında yazılmış bir əsər olaraq, Azərbaycan ədəbiyyatında xüsusi yer tutur. Əsər, dövrün ictimai-siyasi vəziyyətini, xalqın mübarizəsini və dövlətin daxili və xarici siyasətini əks etdirir. Yusif Vəzir Çəmənzəminli, bu əsəri ilə yalnız bir dövrün deyil, bütövlükdə xalqın taleyini və mübarizəsini oxuculara təqdim edir
Comment yazın