Yazar: Thomas Mann
Janr: psixoloji roman, feminist roman, modernist ədəbiyyat,
Əsərin əsas mövzusu
“Aldadılmış” hekayəsi qadın psixologiyasının incə qatlarını, yaşlanma qorxusunu, sevgi və ümidin insanı necə aldatdığını göstərir. Mann burada təbiətin qaçılmaz qanunlarını və insanın bu qanunlarla mübarizəsinin çox zaman faciə ilə bitdiyini poetik, lakin kəskin bir dillə təsvir edir.
Süjetin qısa xülasəsi
Rozaliya fon Tümmler, 50 yaşını keçmiş, on ildir dul qalmış, anadangəlmə qüsurlu bir qızı olan aristokrat qadındır. O, gənc rəssam Kenellə tanış olur və ona qarşı içində unudulmuş ehtirasları oyadan bir sevgi hiss edir. Sevginin təsiri ilə Rozaliya sanki cavanlaşır, bədəni yenidən həyat əlamətləri göstərir — aylıq tsikli qaytar. Bu, onda ana ola biləcəyi ümidini yaradır. Lakin çox keçmir ki, bu “möcüzə”nin əslində ginekoloji xəstəlik, konkret olaraq xərçəng əlaməti olduğu üzə çıxır. Rozaliya həm biologiyanın, həm də taleyin amansız zarafatına tuş gəlir və nəticədə faciəvi sonluq yaşanır.
Əsas mövzular və ideyalar
- Yaşlanma və gənclik arzusu – Qadının gəncliyini itirmək istəməməsi və yenidən sevgi ilə özünü “diriltmək” istəyi.
- Bədənin aldatması – Orqanizmin verdiyi ümid əslində xəstəlik əlaməti olur.
- Sevginin illüziyası – Gənc sevgilinin varlığı insana güc versə də, bu hiss çox zaman obyektiv reallığı dəyişmir.
- Qadın psixologiyası və cəmiyyətin baxışı – Yaşlı qadının gənc kişiyə sevgisi cəmiyyətdə qəribə qarşılanır, bu isə onun içindəki konflikti artırır.
- Təbiətin ironiyası – Həyatın sonunda verilən ümidin əslində ölümün xəbərçisi olması.
Personaj analizi
- Rozaliya fon Tümmler – Əsərin mərkəzində duran, daxili və xarici gözəlliyinə önəm verən, emosional və bir qədər romantik qadın. Onun həyatda qalmaq istəyi sevgi və gənclik arzusu ilə qidalanır.
- Anna (qızı) – Skeptik, realist və anasının romantizmini anlamayan qız. Ananın həddən artıq ümidlənməsinə qarşıdır.
- Kenell (rəssam) – Gəncliyin, cazibənin simvolu, amma hekayənin faciəsində passiv rol oynayan bir obraz.
Yazı üslubu və atmosfer
Thomas Mann burada klassik psixoloji realizmi romantik elementlərlə birləşdirir. Atmosfer həm gözəl, həm də hüzünlüdür; gənclik və qocalıq, ümid və faciə, həyat və ölüm bir-birinə qarışır. Mətn poetik təsvirlərlə zəngin olsa da, sonluq sərt realizmə qayıdır.
Əsərin fəlsəfi qatları
- İnsanın təbiətə qarşı məğlubiyyəti – Yaşlanma və ölüm qaçılmazdır.
- Özünüaldatma – İnsan bəzən ən açıq gerçəyi belə görməmək üçün hisslərinə sığınır.
- Sevginin bədənin deyil, ruhun dirilməsi olması – Lakin bədənin reallığı bu diriliyi məhdudlaşdırır.
Comment yazın