Yazar: Lev Tolstoy

Janr: Tarixi. Sosial. Fəlsəfi.

“Savaş və Sülh” Lev Tolstoy’un ən mühüm əsərlərindən biri olaraq, yalnız bir tarixsel roman deyil, həm də insanın daxili aləmi, əxlaqı, fəlsəfəsi və həyatın mənası haqqında dərin bir təhlildir. Bu əsər, həm zamanın, həm də insanın özünün mübarizələrini təhlil edən bir əsərdir. Romanın həm əxlaqi, həm də sosial tərəfləri vardır, və Tolstoy burada cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini, dövrün siyasi hadisələrini və fərdi təcrübələri ustalıqla birləşdirir.

1. Tarixi Kontekst və Sosial Sınıflar

Romanın başlıca mövzularından biri, Napoleonic müharibələrinin Rusiyaya təsiridir. Tolstoy, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini — aristokratiya, orta sinif və kəndliləri — təsvir edərək, dövrün cəmiyyət strukturunun necə işlədyini göstərir. Əsərin əsas xarakterləri olan Pierre Bezukhovi, Andrey Bolkonski və Natasha Rostova, öz həyat təcrübələrini və daxili mübarizələrini göstərən simvollardır. Tolstoy, onların həyatını göstərərək sosial siniflər arasındakı fərqlilikləri, həmçinin Rusiyanın Napoleon qarşısında qazandığı qələbəni metaforik olaraq özünəməxsus şəkildə ifadə edir.

2. İnsanın Daxili Mübarizəsi

“Savaş və Sülh” yalnız xarici müharibə deyil, həm də şəxsi müharibələri — daxili mübarizələri təsvir edir. Pierre’nin həyatında yaşadığı qlobal dəyişikliklər və daxili inqilab, Andrey Bolkonskinin şəxsi fəlsəfi axtarışları və Natasha Rostovanın gənc və saf sevgisi, əsərin dərindən analiz edilməsini təmin edir. Tolstoy, insanın daxili dünyasını və əxlaqi mübarizələrini təhlil edərək, həyatın mənasını tapmaq və ölümsüzləşmək istəyini vurğulayır.

3. Fəlsəfi və Əxlaqi Təhlil

Romanın fəlsəfi tərəfi əsasən insanın həyatını mənalı etmək, məqsədinə çatmaq və yaxşılıqla pislik arasındakı mübarizəni anlamağa yönəlmişdir. Tolstoy, insanın yaşadığı daxili və xarici qarşıdurmaları nümayiş etdirərək, sərhədsiz bir yaxşılıq və daxili sülh axtarışını göstərir. Hər bir personajın həyat yolundakı dəyişikliklər, insanın öz əxlaqi sərhədləri ilə necə barışdığını və öz daxili sülhünü tapdığını göstərir. Bu, Tolstoy’un öz həyat fəlsəfəsini də əks etdirir: “Həyatın mənası insanın özünü aşmasındadır.”

4. Müharibə və Sülh: Dualite

Romanın adı özü belə böyük bir dualizmi — müharibə və sülhün qarşıtlığını — özündə ehtiva edir. Müharibə xarici dünyadakı qarşıdurmaları simvollaşdırır, sülh isə yalnız xarici deyil, daxili bir vəziyyətin də simvoludur. Tolstoy, müharibə və sülh arasındakı bu qarşıdurmanı, yalnız siyasət və cəmiyyətlə əlaqələndirmir, həm də insanın öz daxili vəziyyətini analiz edir. Müharibə, yalnız fiziki deyil, mənəvi bir sarsıntıdır; sülh isə yalnız silahların susması deyil, daxili barışın qurulmasıdır.

5. Romanın Strukturu və Tolstoy’un Yazı Üslubu

“Savaş və Sülh”un strukturunda zaman və məkan keçişləri, eləcə də personajların emosional və fəlsəfi inkişafı ustalıqla birləşdirilir. Tolstoy, müxtəlif personajların həyatlarını və qarşılıqlı münasibətlərini paralel olaraq təqdim edərək, romanı həm mürəkkəb, həm də harmoniya içində bir şəkildə qələmə alır. Eski Rusiyanın aristokratik həyatını, müharibə dövrünün iqtisadi və sosial tənəzzülünü təhlil edərkən, Tolstoy həm də insanın daxili inkişafını diqqətə alır.

6. Əsərin Müasir Əhəmiyyəti

“Savaş və Sülh” bugün də çox aktuallığını qoruyur, çünki insanın daxili mübarizələri və sosial dəyişikliklər hələ də bizim yaşadığımız dövrün əsas mövzularıdır. Tolstoy’un yazdığı zamanın və bugünün müharibə və sülh anlayışları arasında paralellər qurulması, əsəri daha da dəyərli edir. İnsanlıq, cəmiyyət və təbiət haqqında dərindən düşünmək və onları anlamağa çalışmaq, əsərin əsas məqsədi olaraq qalır.

Nəticə:

Lev Tolstoy’un “Savaş və Sülh” əsəri, sadəcə bir tarixi hadisəni təsvir etmir, həm də insanın əxlaqi, fəlsəfi və daxili aləmini təhlil edir. Əsər, müharibə və sülhün yalnız xarici qarşıdurmalar olmadığını, eyni zamanda insanın daxili dünyasında da mübarizələrin mövcud olduğunu göstərir. Bu romanın hər bir cəhəti, həyatın mənasını tapmağa çalışan insanın dərin axtarışlarını göstərir və əsəri yalnız 19-cu əsrin deyil, hər zaman üçün əhəmiyyətli edir.