Yazar: Jules Verne
Janr: elmi-fantastika. distopiya. tarixi.
Jules Verne’in 1879-cu ildə nəşr olunan “Bəgumun Sərvəti” (Les Cinq Cents Millions de la Bégum) əsəri, elmi fantastika janrının erkən nümunələrindən biri olmaqla yanaşı, həm də cəmiyyətin gələcəyi, texnologiyanın rolu və ideologiyanın təsiri kimi mövzuları dərinləşdirərək araşdırır.
📖 Əsərin Xülasəsi
Roman, Hindistanın zəngin Bəgumunun 525 milyon franklıq irsini iki Avropalı alimə — Fransız həkimi Dr. François Sarrasin və Alman professoru Schultze — buraxır. Hər biri öz payını fərqli şəkildə istifadə edərək, ABŞ-ın Oregon əyalətində iki fərqli şəhər qurur:
- France-Ville: Dr. Sarrasin tərəfindən qurulan bu şəhər, gigiyena və sosial rifah prinsiplərinə əsaslanan ideal bir cəmiyyəti təmsil edir.
- Stahlstadt: Professor Schultze’in rəhbərliyindəki bu şəhər, sənaye və hərbi istehsal üzərində qurulmuş, totalitar bir rejimi əks etdirir.
İki şəhər arasındakı ideoloji fərqlər, qarşıdurma və nəticədə müharibəyə səbəb olur .
🧠 Tematik Təhlil
1. Utopiya və Distopiya
Roman, utopik və distopik elementləri birləşdirərək cəmiyyətin gələcəyinə dair dərindən düşünməyə vadar edir. Dr. Sarrasin’in France-Ville şəhəri, gigiyena və sosial rifahı ön planda tutan bir utopiya nümunəsidir. Əksinə, Schultze’in Stahlstadt şəhəri, texnoloji irəliləyişin və gücün təcəssümü olaraq distopik bir mənzərə təqdim edir .
2. Texnologiya və Etika
Verne, texnologiyanın cəmiyyətə təsirini və onun etik aspektlərini araşdırır. Schultze’in silah istehsalı və güc əldə etmə məqsədi, texnologiyanın pis niyyətlərlə necə istifadə oluna biləcəyini göstərir. Bu, texnoloji irəliləyişin yalnız müsbət deyil, həm də mənfi nəticələr doğura biləcəyini vurğulayır .
3. Millətçilik və İdeologiya
Roman, millətçilik və ideologiyanın cəmiyyətə təsirini də araşdırır. Schultze’in Alman millətini üstün tutan baxışları, onun Stahlstadt şəhərində tətbiq etdiyi siyasət və hərəkətlər, millətçilik ideologiyasının ekstremal formalarını nümayiş etdirir. Bu, Verne’in millətçilik və onun cəmiyyətə təsiri barədəki tənqidi yanaşmasını göstərir .
4. Sosial və Ekoloji Perspektivlər
Verne, France-Ville şəhərinin quruluşunda ekoloji və sosial balansı ön planda tutur. Şəhərin planlamasında gigiyena, təhsil və sosial rifah prinsipləri əsas götürülür. Bu yanaşma, cəmiyyətin inkişafında ekoloji və sosial amillərin vacibliyini vurğulayır .(fr.wikipedia.org, paleo-energetique.org)
🏁 Nəticə
“Bəgumun Sərvəti”, texnologiya, ideologiya və cəmiyyətin gələcəyi barədə dərindən düşünməyə vadar edən bir əsərdir. Verne, iki fərqli ideologiyanın qarşıdurması vasitəsilə cəmiyyətin inkişafını və onun potensial təhlükələrini araşdırır. Bu roman, yalnız 19-cu əsrin sonlarının deyil, həm də müasir dövrün məsələlərini əks etdirən bir əsər olaraq aktuallığını qoruyur .
Comment yazın