Yazar: Jean-Christophe Grangé
Janr: Kriminal roman. Psixoloji triller. Detektiv.
Jean-Christophe Grangé’nin “Kaiken” romanı fransız kriminal ədəbiyyatının ən güclü nümunələrindən biridir. Əsərdə həm klassik detektiv elementlər, həm də psixoloji gərginlik, ailə dramı və ekzotik mədəniyyət – yapon mifologiyası ilə bağlı qatlar birləşir. Grangé bu romanda oxucunu yalnız bir cinayət hekayəsinə deyil, həm də bir insanın daxili dünyasında baş verən faciəvi dəyişikliklərə aparır.
Əsərin mövzusu və əsas xətti
Əsərin mərkəzində Paris kriminal polisində çalışan müstəntiq Olivier Passan dayanır. O, bir tərəfdən öz şəxsi həyatı ilə – həyat yoldaşı Naoko ilə münasibətinin dağılması, uşaqlarının ondan uzaqlaşması ilə mübarizə aparır, digər tərəfdən isə “Doğum evlərinin qatili” adlanan amansız qatilin izinə düşür. Qatil hamilə qadınları öldürür və bu, yalnız cəmiyyət üçün yox, həm də Passanın öz ailə dramı ilə simvolik şəkildə kəsişir.
Naoko – yapon əsilli qadındır və onun kimliyi, psixologiyası, dəyərləri əsərdə böyük əhəmiyyət daşıyır. Burada kaiken adlı qılıncın simvolizmi ortaya çıxır: bu silah qadının özünü qorumasının, eyni zamanda intihar vasitəsinin simvoludur. Bu, həm qadın ləyaqəti, həm də ailə bağlarının qırılmasının metaforasıdır.
Əsas mövzular və simvollar
- Kaiken qılıncı – ölüm və şərəf, qorunma və məhv olma arasında ikili simvol.
- Ailə və parçalanma – Passanın ailəsi dağılır, lakin o, işinə fanatik şəkildə bağlanaraq şəxsi həyatındakı boşluğu cinayət araşdırması ilə doldurur.
- Qadın kimliyi və qurbanlıq – hamilə qadınların öldürülməsi mövzusu qadının həyat verən gücü ilə ölüm arasındakı gərginliyi göstərir.
- Şərq və Qərb mədəniyyətləri – Naokonun yapon kimliyi ilə Passanın fransız kimliyi arasında olan uçurum əsərin emosional yükünü artırır.
- Psixoloji gərginlik – Passan həm polis, həm ata, həm də əri kimi parçalanmış bir obrazdır. Onun daxili gərginliyi qatillə mübarizəsi qədər dramatikdir.
Əsərin üslubu
Grangé-yə xas üslub burada da açıq-aşkar görünür:
- sürətli hadisələr,
- detallı psixoloji portretlər,
- qaranlıq və ağır atmosfer,
- qəfil dönüşlərlə dolu süjet xətti.
Oxucu həm kriminal sirrin açılmasını gözləyir, həm də qəhrəmanın şəxsi faciəsini izləyir.
Əsərin janr xüsusiyyətləri
Əsəri təkcə kriminal roman adlandırmaq azdır. O, çoxqatlı bir mətn kimi çıxış edir:
- Kriminal roman
- Psixoloji triller
- Ailə dramı
- Egzotik mədəniyyət romanı
- Simvolik fəlsəfi mətn
Əsərin mesajı
“Kaiken” oxucuya göstərir ki, ən qorxunc cinayətlər yalnız küçələrdə yox, bəzən ailənin, sevginin, etimadın içində də baş verir. Qadının seçimi – yaşamaq və ya qürurla ölmək – əsərdə mərkəzi simvolik mövqedədir. Passanın dramı isə oxucuya sanki deyir: “Ən təhlükəli düşmən bəzən öz içimizdədir.”
Comment yazın