Yazar: Jack London

Janr: Tarixi Roman. Psixoloji Roman. Macəra Romanı.

Jack London’un “Adəm’dən Öncə” adlı əsəri, insanın evrim tarixini təbii və psixoloji bir baxış açısıyla araşdıran bir romandır. Bu əsərdə London, insanın heyvanlıqdan insanlığa keçişini, onun primitiv instinktləri ilə mübarizəsini və bu keçidin yaratdığı daxili ziddiyyətləri ətraflı şəkildə təsvir edir.

Əsərin Tematik Yönləri:

1. Evrim və İnsan Psixologiyası:
   London’un əsəri, insanın evrimini və bu evrimin onun psixoloji durumuna təsirini əsas mövzu kimi ələ alır. Əsərdəki baş qəhrəman, özünü daş dövrünün ilk insanları ilə əlaqəli olaraq gördüyü bir şəkildə, insanın heyvanlıq instinktlərini və insanlaşma prosesini analiz edir. Əsərdəki bu “primitiv” baxış açısı, London’un evrimə dair darvinist baxışını nümayiş etdirir.
2. İnsanın İki Üzlü Təbiyyəti:
   Əsərdəki qəhrəman, insanın həm heyvanlığa yaxın tərəflərini, həm də yüksək mədəni və əxlaqi ideallarını birləşdirən bir məxluq kimi təsvir edilir. Bu, insanın ikiüzlülük, daxili ziddiyyətlər və öz içindəki mübarizə ilə qarşılaşmasına işarə edir. İnsan, bir tərəfdən, təbii instinktlərə, digər tərəfdən isə mədəniyyətin və sosial əxlaqın tələblərinə məruz qalır.
3. Qədim İnsan və Təbiət:
   London, əsərində təbiətə qarşı mübarizəni də vurğulayır. Təbiət, insanın həyatını formalaşdıran ən əhəmiyyətli qüvvə olaraq göstərilir. Qədim insanın həyatını bir növ təbiətə qarşı mübarizə kimi görmək mümkündür. Bu, həyatın özü kimi çətin və amansızdır, insan isə təbiət qarşısında cüzi bir varlıq olaraq qalır.
4. Primitiv Sosial Struktur və Liderlik:
   Əsərdə, insan cəmiyyətinin çox təbii və primitiv formaları təsvir edilir. Bu dövrün insanları, qrup halında yaşamaqla yanaşı, hiyləgərlik və güc mübarizələri ilə də qarşılaşırlar. Qruplar arasındakı rəhbərlik mübarizəsi, bu dövrün insanlarının necə var olduqlarını göstərir. İnsanlar arasında liderlik və hakimiyyət mövzusu London’un əsərində dərin bir şəkildə yer alır.
5. İçsel Güc və Həyata Dair Dərslər:
   London’un qəhrəmanı, öz içindəki heyvan instinktləri ilə mübarizə apararaq, həyatda qalma və güclü olma yollarını axtarır. Əsərin ən əhəmiyyətli dərslərindən biri də insanın təbii gücünü və iradəsini kəşf etməsi və bu gücü istifadə etməsi ilə bağlıdır.

Dil və Üslub:

Jack London, bu əsərdə çox təsirli və canlı bir dil istifadə edir. Təbiət və insanın psixologiyası haqqında verdiyi təsvirlər, oxucunu əsərin içində hiss etməyə və hər bir təbii və içsel mübarizəni yaşamağa dəvət edir. London’un bu əsərdəki üslubu, həm metaforalar, həm də canlı təsvirlərlə zəngindir.

Əsərin Fəlsəfi Aspekti:

London’un “Adəm’dən Öncə” əsəri, yalnız bir tarixsel roman deyil, həm də insanın təbiətə və cəmiyyətə necə uyğunlaşdığını, insanın öz daxili qavrayışını necə formalaşdırdığını, sosial və psixoloji mübarizələrini sual altına alır. Əsər həmçinin, insanın təbiət ilə əlaqəsini və təbii dünya ilə mübarizəsinin nə qədər dərin və mürəkkəb olduğunu göstərir.

Sosial və Mədəni Refleksiya:

Əsər, yalnız fərdi təcrübəni deyil, eyni zamanda daha geniş sosial və mədəni məsələləri də ön plana çıxarır. London’un əsərindəki primitiv cəmiyyətlər, müasir cəmiyyətin necə inkişaf etdiyini və bu inkişafın insanın daxili dünyasında yaratdığı dəyişiklikləri göstərir.

Nəticə:

“Adəm’dən Öncə”, London’un evrim, təbiət, insan psixologiyası və sosial strukturlarla bağlı dərindən düşündüyü və oxucusuna bir çox suallar verdiyi dərin və düşündürücü bir əsərdir. Bu əsər, insanın təbiətlə əlaqəsini, sosial həyatını və daxili mübarizəsini təhlil edərkən, oxucusunu öz varlığını və təbii instinktlərini daha yaxşı anlamağa dəvət edir.