Yazar: İvan Turgenev
Janr: Realist ədəbiyyat. Ekzistensializm. Melodrama.
Ümumi baxış:
İvan Turgenevin “Klara Miliç” (ingiliscə: Klara Militch və ya The Story of Klara Militch) hekayəsi onun ölümündən sonra (1883-cü ildə) çap olunmuş və yazıçının ən mistik əsərlərindən biri sayılır. Bu əsər Turgenevin realizmindən fərqli olaraq, ölüm sonrası həyat, ruh və metafizik bağlılıqlar kimi qeyri-adi və psixoloji dərinlikləri olan mövzuları əhatə edir.
Əsərin xülasəsi (qısa məzmun):
Əsərin baş qəhrəmanı Yakov Aratov, içə qapanıq, tənha və kitablarla yaşayan bir ziyalıdır. O, bir gün opera aktrisası olan Klara Miliç ilə tanış olur. Klara emosional, canlı və həyatı sevən bir qadındır. Onların tanışlığı qısa olsa da, Klara Aratova dərin maraq göstərir. Lakin Aratov özünü onun hisslərindən qorumağa çalışır. Klaranın qəfil ölümü (intiharı) Aratovun həyatında dönüş nöqtəsi olur. O, Klaranın ölümündən sonra onun ruhunu hiss etdiyini düşünür və qəribə hallarla üzləşir. Klaranın ruhu sanki onu çağırır…
Əsas mövzular və ideyalar:
1. Ölüm və ölüm sonrası həyat:
Əsər, ölüm sonrası ruhun yaşama müdaxiləsi kimi mistik bir ideyanı araşdırır. Klara öldükdən sonra da Aratovun həyatında qalır. Bu, həm ruhun ölməzliyi, həm də vicdanın və psixoloji təzyiqlərin bir təcəssümü kimi yozula bilər.
2. Tənha insanın daxili mübarizəsi:
Aratovun iç dünyası qorxu, tərəddüd, qeyri-müəyyənlik və emosional qapalılıqla doludur. O, sevgiyə və həyata qarşı ehtiyatlıdır. Klara isə bunun tam əksidir – həyatı və sevgini dolu-dolu yaşamaq istəyən biridir. Bu ikili qarşıdurma onların münasibətini formalaşdırır.
3. Sevgidən qorxu:
Aratov sevgiyə qarşı ehtiyatlı və qorxaqdır. Klara ona açıq hisslər bəsləsə də, o bunu qəbul edə bilmir. Bu qorxu və tərəddüdlər sonradan Aratovun vicdan əzabı və halüsinasiyalarla yaşamasına səbəb olur.
4. Ruh və psixologiya:
Əsər həm də psixoloji səviyyədə təhlil edilə bilər. Klaranın ruhunun Aratovu izləməsi, onu çağırması real ruh hadisəsi kimi yox, Aratovun vicdanı və bastırılmış emosiyalarının yaratdığı psixoloji təzahür kimi də izah oluna bilər.
Simvolizm və obrazlar:
Klara Miliç –
Klara həyatın simvoludur: ehtiraslı, emosional, sənətə bağlı və sevgi doludur. Onun ölümü həm həyatın faniliyi, həm də həqiqi hisslərin dəyəri ilə bağlı güclü bir mesaj verir.
Yakov Aratov –
Qapalı, rasional, soyuq düşüncəli və həyata qarşı passiv münasibət bəsləyən obrazdır. Onun psixoloji deqradasiyası və mistik təcrübəsi insan psixikasının nə qədər kövrək və ziddiyyətli olduğunu göstərir.
Janr və üslub:
Əsər realist və mistik elementlərin birləşməsi ilə seçilir. Turgenev bu hekayədə romantik-mistik janra yaxınlaşır, lakin onu realizm çərçivəsində saxlayır. Yazıçı sadə, lakin dərin təsvirlərlə oxucunu həm emosional, həm də intelektual səviyyədə təsirləndirir.
Nəticə və yozum:
“Klara Miliç” Turgenevin nadir şəkildə müraciət etdiyi mistik və psixoloji sahələrə dərin baxışıdır. Bu əsər bir sevgi faciəsi kimi görünsə də, əslində həyatla ölüm arasında olan keçid, insan ruhunun həssaslığı, və nəhayət, hisslərin dəyəri və onları bastırmağın fəsadları üzərində qurulmuş fəlsəfi bir düşüncədir. Aratovun yaşadığı dəyişiklik və Klaranın ölümündən sonra ortaya çıxan təzahürlər insanın vicdanının və bastırılmış hisslərinin nə qədər güclü ola biləcəyini vurğulayır.
Comment yazın