Yazar: Honoré de Balzac
Janr: psixoloji roman, ictimai realizm, sosial tənqid,
📚 Silsilə: İnsanlıq Komediyası (La Comédie Humaine)
🌾 QISA XÜLASƏ
Evdə qalmış qız Balzacın realistik psixoloji portret ustalığını parlaq şəkildə nümayiş etdirdiyi novellalardandır. Əsərdə baş qəhrəman – bir kənd zadəganı olan qoca qız Rozali Kormantin və onun ətrafında cərəyan edən siyasi, ictimai və ailəvi qarşıdurmalar vasitəsilə 19-cu əsr Fransasının əxlaqi mühitini tənqid edir. Əsər kiçik bir şəhərdə – Alensonda baş verir və burada qadınların evlənmədikdə cəmiyyət tərəfindən necə etiketləndikləri, psixoloji baxımdan necə dəyişdikləri aydın şəkildə təsvir olunur.
🔍 DƏRİN ANALİZ
🧠 Psixoloji portret
Rozali Kormantin obrazı vasitəsilə Balzac “evdə qalmış” ifadəsinin arxasında duran acı həqiqətləri açır. Rozali xarici cəhətdən soyuq, kobud və sərt bir qadın kimi təqdim olunsa da, daxili aləmi boşluq, peşmançılıq və sıxılmış arzularla doludur. Onun həyatdakı yeganə təsəllisi maddi sərvət və statusdur, çünki sevgi və ailə həyatından məhrum olub. Bu, onun hərəkətlərinə və başqalarına münasibətinə birbaşa təsir edir.
💔 Sevgi və rəqabət
Əsərdə sevgi təkcə romantik deyil, həm də sosial və siyasi bir vasitə kimi təqdim olunur. Rozali öz maraqları naminə, gənc və gözəl qohumu olan Viktuareni siyasi və sosial əlaqələrdə istifadə etməyə çalışır. Balzac burada cəmiyyətin sevgi və ailə anlayışını necə manipulyasiya etdiyini göstərir.
⚔️ Sosial tənqid
Balzac burjua və aristokrat təbəqələri arasında baş verən sinfi çəkişmələrə də toxunur. Qadınların evlənmədikdə cəmiyyətdə “yararsız” hesab edilməsi, onların insan kimi yox, sadəcə sosial rol daşıyan varlıq kimi dəyərləndirilməsi müəllifin sərt tənqid hədəfidir.
🏛️ Alenson şəhərinin təsviri – kiçik cəmiyyətin simvolizmi
Alenson əyaləti əsərdə dar düşüncəli, sözbaz və qeybətcil bir mühit kimi təsvir olunur. Balzac bu şəhər üzərindən Fransa cəmiyyətindəki ümumi münasibətləri, qadın rollarını və kollektiv düşüncəni simvolizə edir.
💼 Siyasi motivlər
Əsər Napoleon dövründən sonra baş verən siyasi dəyişikliklər fonunda yazılıb. Kənd zadəganlarının mövqeyi, siyasi münasibətləri və evlilik planlarının dövlətlə və iqtidarla bağlı olması göstərir ki, ailə qurmaq sadəcə şəxsi məsələ deyil, ictimai və siyasi planlaşdırmanın bir hissəsidir.
🧩 SİMVOLOJİYYA
- Rozali – Repressiyaya uğramış qadın arzularının və sərtləşmiş qadın ruhunun simvoludur.
- Alenson şəhəri – Cəmiyyətin darlığını, kiçik düşüncəli insanların dünyasını təmsil edir.
- Səssizlik və soyuqluq – Cəmiyyətin qadınların hisslərinə münasibətindəki laqeydliyi əks etdirir.
Comment yazın