Yazar: Albert Camus

Janr: Eksiztensializm. Nihilizm. Absurdizm.

Albert Camus’nun “Xoşbəxt Ölüm” əsəri, onun digər fəlsəfi əsərləri kimi, mövcudiyyət və ölümün anlamı ilə bağlı dərin suallar soruşur. Bu əsər, Camus’nun “Absurdizm” fəlsəfəsini daha erkən dövrlərdə təqdim etdiyi bir əsərdir və ölümün insan həyatındakı yerini, insanın varlığının və ölümünün nə qədər mənasız olduğunu araşdırır

Əsərin Mövzusu: “Xoşbəxt Ölüm”də, Camus həyatın müvəqqəti olmasına və insanın bu müvəqqəti həyatda necə davranması gərəkdiyinə dair bir refleksiya yaradır. Əsərin baş qəhrəmanı, Patrice Mersault, ölümün yaxınlaşdığı bir insan olaraq, həyatına və onun sonluğuna fərqli bir yanaşma sərgiləyir. Mersault, həyatın özü və ölüm haqqında ənənəvi fikirlərdən uzaqdır, onun ölümə baxışı sadəcə bir son deyil, daha çox bir “yoxluq” və “müqavimət”dən ibarətdir.

Absurdizm və Ölüm: Mersault’un ölümə yanaşması, Camus’nun absurdizm fəlsəfəsinin bir təzahürüdür. Camus’ya görə, insan həyatın mənasını tapmağa çalışır, amma həyatın özündə heç bir mənanın olmadığını anlayır. Camus’nun “Absurd Kahramanı” bu qarışıqlıqla necə başa çıxacağını tapmalıdır. Mersault’un, həyatını necə yaşadığını və ölümünə necə yaxınlaşdığını göstərərək, bu fəlsəfi mübarizə açıq şəkildə göstərilir.

Mersault ölümün “xoşbəxt” olması anlayışını ortaya qoyur, çünki onun üçün ölüm, həyatın gərginliklərindən azadlıq və bir növ sülh deməkdir. O, cəmiyyətdəki gözlənilən sosial normalardan və həyatda uğur qazanmağa dair təzyiqlərdən uzaq duraraq, öz daxili həyatına, onun keçici və məhdud təbiətinə diqqət yetirir.

Məqsəd və İntihar: Mersault’un həyatına dair ən vacib suallardan biri, intihar mövzusudur. Camus, “Xoşbəxt Ölüm”də, intiharın insanın yaşama və ölümə olan münasibətini necə dəyişdirə biləcəyini göstərir. Mersault, intiharı həyatın “nihilist” bir sonu olaraq görmür, əksinə ölümün sadəcə həyatın bir hissəsi olduğunu qəbul edir. Bu baxımdan, ölüm onun üçün hər hansı bir qəza ya da əzab deyil, həyatın gözlənilən bir mərhələsidir.

Həyatın və Ölümün Qəbul Edilməsi: Əsərin əsas mövzularından biri də həyatın özünün qəbul edilməsidir. Mersault, həyatını tam anlamasa da, hər bir anını olduğu kimi qəbul etməyə çalışır. Bu, Camus’nun həyatın absurd olduğu və insanın bu absurda necə həyat sürəcəyini tapması fikri ilə uyğundur. Mersault’un ölümə fərqli yanaşması, bizə həyatı və ölümü anlamağa çalışmaq əvəzinə, sadəcə olaraq hər anı yaşamağı tövsiyə edir.

Sonuç: “Xoşbəxt Ölüm”, Camus’nun həyat və ölüm arasındakı əlaqəyə dair daha erkən, amma zəngin düşüncələrini təqdim etdiyi bir əsərdir. O, ölümün həyatın bir hissəsi olduğunu və həyatın mənasız olmasına baxmayaraq, hər anı qiymətləndirməyin vacibliyini vurğulayır. Mersault’un ölümə yanaşması, oxuculara həyatın və ölümün absurd təbiətini anlamağa çağıran bir məqamdır. Camus burada, həyatda nə qədər “xoşbəxt” və ya “məyus” olursa olsun, sonun qaçılmaz olduğunu, lakin bu sonun gözlənilən bir həyatın içində necə qarşılanacağını göstərir.

Filosofik Məsələlər:

• Absurdizm: İnsan həyatının mənasız olması və bu mənasızlıqla başa çıxmağın yolları.
• Mənasızlıq və Ölümsüzlük: Ölümün anlamı və insanın ölümlə necə barışması.
• Sosial Təzyiqlər və İdealist Gözləntilər: Cəmiyyətin gözləntilərinə qarşı fərdi direniş.