Yazar: Agatha Christie

Janr: cinayət. triller. mistika.

📘 Əsərin ümumi icmalı:

“Üç Pərdəli Faciə” Agatha Christie-nin 1935-ci ildə nəşr olunmuş klassik detektiv romanıdır. Baş rolda məşhur belçikalı detektiv Hercule Poirot yer alır. Əsərin adı teatr terminindən götürülüb və əsərdəki hadisələr də bir tamaşa kimi, üç “pərdə”yə – yəni üç əsas hissəyə bölünmüş şəkildə təqdim olunur.

---

🕵️‍♂️ Süjet xətləri və əsas hadisələr:

I Pərdə – Ölümlə başlayan ziyafət

• Məşhur aktyor Sir Charles Cartwright evində dostlarını dəvət etdiyi bir ziyafət təşkil edir.
• Ziyafət zamanı heç kim şübhələnmədən doktor Bartholomew Strange qəfildən içkisini içəndən sonra ölür.
• Ölüm səbəbi bilinmir, amma heç kim bunun cinayət olduğunu düşünmür.
• Poirot iştirak etsə də, qarışmır – çünki ortada açıq bir cinayət sübutu yoxdur.

II Pərdə – Eyni ssenari, fərqli səhnə

• Bir neçə həftə sonra başqa bir ziyafətdə – bu dəfə Dr. Strange-in evində – mövcudluğunda eyni formada ikinci ölüm baş verir.
• Bu dəfə zəhərlənmə sübut olunur və bu andan etibarən Poirot istintaqa qoşulur.
• Hadisələr sürətlə inkişaf edir, lakin qatili tapmaq üçün ortada çox az ipucu var.

III Pərdə – Maskanın arxasında gizlənən

• Poirot hadisələri teatr ssenarisi kimi üç pərdəli faciə şəklində analiz edir.
• Sir Charles Cartwright-ın davranışları getdikcə daha şübhəli olur.
• Ən sonda məlum olur ki, qatil elə aktyor Sir Charles Cartwright-ın özüdür.
• O, Dr. Strange-i aradan götürərək başqa bir şəxsi – bir qadını evlənmək məqsədilə azad etmək istəyirdi.
• İlk ölüm isə “sınaq” xarakteri daşıyırdı – qatil sistemin işləyib-işləmədiyini yoxlamışdı.

---

🧠 Dərin məna və simvolika:

• Tamaşa forması: Əsər “üç pərdə” formasında təqdim olunaraq həm teatrı, həm də cinayətin ssenariyə uyğun qurulduğunu simvolizə edir.
• Maska mövzusu: Sir Charles həm aktyor, həm də qatil kimi “rol oynayan” bir fiqurdur – bu, gerçək həyatla teatr arasındakı sərhədlərin silinməsini göstərir.
• Zəhərlənmə üsulu: Cinayətin üsulu çox incə və planlıdır – bu, Agatha Christie-yə xas olan intellektual cinayətlərin gözəl nümunəsidir.

---

👥 Personajların təhlili:

• Hercule Poirot: Yenə də ağılı, müşahidə qabiliyyəti və psixoloji analizləri ilə cinayətin qarşısını almaqda müvəffəq olur.
• Sir Charles Cartwright: Xarizmatik və ictimai cəhətdən sevilən biri olsa da, şəxsi istəkləri uğrunda cinayət törədəcək qədər eqoist biridir.
• Mr. Satterthwaite: Hadisələri müşahidə edən, lakin analiz etməkdə çətinlik çəkən maraqlı yan personajdır.

---

📚 Əsərin janrı və tərzi:

• Janr: Detektiv, psixoloji triller, klassik cinayət romanı
• Stil: Diqqət tələb edən, çoxsaylı personajlı, zəngin dialoqlu və sonda gözlənilməz “twist”lə bitən tipik Agatha Christie üslubu.

---

🔍 Əsas mövzular:

• Maskalanmış niyyətlər və insan psixologiyası
• Ədalətin gec də olsa bərpası
• Gerçək və oyun arasındakı sərhədlər
• Sevgi, qısqanclıq və şəxsi istəklərin yaratdığı faciəvi nəticələr

---

✅ Nəticə:

“Üç Pərdəli Faciə” əsəri Agatha Christie-nin teatrla cinayəti birləşdirdiyi orijinal və dərin psixoloji təhlilə əsaslanan romanlarından biridir. Cinayət səhnələrinin teatr kimi qurulması, personajların bir-biri ilə oyunlar oynaması və Poirot-un bu pərdələri bir-bir kənara çəkərək həqiqəti ortaya çıxarması əsəri klassiklər arasında bənzərsiz edir.

---