Yazar: Thomas More
Janr: fəlsəfi ədəbiyyat, sosial tənqid, tarixi ədəbiyyat,
Əsərin Məzmunu Qısa
“Utopiya” əsəri iki hissədən ibarətdir. Birinci hissədə Thomas More bir neçə siyasi şərait və sosial ədalətsizlikləri tənqid edir. İkinci hissədə isə xəyalda qurulmuş “Utopiya” adlı adanı təsvir edir – burada xüsusi mülkiyyət yoxdur, hər kəsin işi, təhsili və rifahı təmin olunub. Əsər dialoq formasında yazılıb və təbiətcə satirikdir.
🔍 Əsas Mövzular və İdeyalar
✅ 1. Sosial Ədalət və Bərabərlik
Ütopya adasında şəxsi mülkiyyət yoxdur, hər şey ortaqdır. Bu sistem sosial iyerarxiyanı aradan qaldırır və hər kəsin rifah içində yaşamasına imkan yaradır.
✅ 2. Dövlət və İdarəetmə
Əsər, demokratik və iştirakçı bir idarəetmə sistemini təsvir edir. Hakimiyyət xalqın seçdiyi nümayəndələr vasitəsilə həyata keçirilir. Dinin və dövlətin bir-birinə hörmət etdiyi bir harmoniya var.
✅ 3. İqtisadi Kritik
More İngiltərədəki kapitalist sistemin və xüsusi mülkiyyətin səbəb olduğu sosial fərqlilikləri və yoxsulluğu sərt tənqid edir. O, işsizliyin, aclığın, cinayətin səbəblərini sistemdə görür.
✅ 4. Dini Tolerantlıq
Ütopya adasında müxtəlif dinlər mövcuddur və insanlar dini inancına görə mühakimə olunmur. Bu, dövr üçün çox irəlidə bir fikirdir.
✅ 5. Əxlaq və Təhsil
Təhsil hamı üçün əlçatandır və həyat boyu davam edir. Əxlaq əsas idarə prinsiplərindən biridir. Xalq oxuyur, düşünür və özünü inkişaf etdirir.
🌀 Simvollar və Simvolizmlər
- Utopiya adası: Mükəmməl, lakin real dünyada mövcud olmayan sistemin təmsilidir.
- Raphael Hythloday (səyyah): Realizmlə idealizm arasında körpü rolunu oynayır, mükəmməl sistemin necə ola biləcəyini More vasitəsilə oxucuya çatdırır.
- Səyahət janrı: Əsər guya bir səyyahın başına gələnləri danışır. Bu, müəllifin sərt tənqidlərini dolayı yolla çatdırmasına imkan yaradır.
📚 Fəlsəfi və Tarixi Kontekst
- Thomas More bu əsəri İngiltərədə kapitalizmə keçidin başladığı bir dövrdə yazır. Xalq torpaqlardan çıxarılır, çobançılıq və mülkiyyət əsas gəlir mənbəyinə çevrilir.
- Katolik və protestant qarşıdurmaları, dövlətin kilsəyə nəzarəti də əsərdə dolayı şəkildə hiss olunur.
- Platonun “Dövlət” əsəri ilə paralellər var – ideal cəmiyyət təsviri.
🏁 Nəticə və Aktual Dəyəri
“Utopiya” sadəcə xəyalpərəst bir ada deyil. O, real dünya problemlərinə cavab tapmaq üçün bir güzgü funksiyası daşıyır. More, bir tərəfdən dövrünün İngiltərəsini tənqid edir, digər tərəfdən isə alternativ bir sistemin mümkünlüyünü göstərir. Bu əsər həm siyasi fəlsəfə, həm də ədəbiyyat baxımından klassiklər sırasında yer alır və bu gün də aktualdır – xüsusilə sosial bərabərlik və ədalət məsələləri baxımından.
Comment yazın