Yazar: Sabahattin Ali

Janr: Psixoloji dram. Realist hekayə. sosial realizm.

Səbahəddin Ali’nin “Bazarcı” hekayəsi, onun ən tanınmış və müzakirə olunan əsərlərindən biridir. Bu hekayə, təkcə bir adamın həyatını deyil, həm də cəmiyyətin sosial strukturlarının və iqtisadi şərtlərinin fərdlər üzərindəki təsirini incələyir. Hekayənin qəhrəmanı olan pazarcı, sadə və çətin həyat şəraiti ilə qarşı-qarşıya gələn bir insandır. Hekayə, onun həyatını və cəmiyyətlə olan əlaqələrini irəlilədikcə oxucunun fikirlərini təhlil etməyə və müxtəlif sosial məsələlər üzərində düşünməyə məcbur edir.

Hekayənin Əsas Mövzusu:

“Bazarcı” hekayəsinin əsas mövzusu, insanın öz həyatını qurarkən qarşılaşdığı çətinliklər və bu çətinliklərə qarşı mübarizədir. Bazarcı, sadə bir peşəyə sahib olsa da, gündəlik həyatında çoxsaylı problemlərlə üzləşir. Bu hekayə, təkcə iqtisadi çətinliklərə diqqət çəkmir, eyni zamanda insanların bir-birlərinə qarşı olan münasibətlərini və cəmiyyətdəki yerini də sual altına alır. Səbahəddin Ali burada, sosial ədalətsizliyin və iqtisadi fərqlərin cəmiyyətdə necə dərin izlər buraxdığını təsvir edir.

Psixoloji Dərinlik:

Səbahəddin Ali’nin “Bazarcı” hekayəsində, insanların daxili mübarizələri və psixoloji vəziyyətləri çox önəmlidir. Pazarcı, yalnız xarici dünyadakı çətinliklərlə deyil, həm də öz daxilindəki qorxular, arzu və təbəssümlərlə mübarizə aparır. Bu, həm də insanın həyatını necə şərtləndirdiyini və sosial mühitin insanın şəxsiyyətinə təsirini göstərən bir aspektdir. Pazarcının psixoloji vəziyyəti, oxucunu daxili mübarizə və cəmiyyətin yaratdığı təzyiqlərlə üzləşməyə vadar edir.

Cəmiyyət və Fərd:

“Bazarcı”nın hekayəsində cəmiyyət və fərd arasındakı ziddiyyətlər aydın şəkildə vurğulanır. Bazarcı, öz sosial mövqeyinə baxmayaraq, gündəlik həyatında qazanmağa çalışdığı maddi uğurları ilə yanaşı, cəmiyyətdəki sosial ədalətsizliklərə qarşı heç bir güc əldə edə bilmir. Hekayə, cəmiyyətin fərdlər üzərindəki gücünü və onları necə formalaşdırdığını göstərir. Fərdin şəxsiyyətini kəsən, ona təzyiq edən və bəzən də onu hərəkətsizləşdirən cəmiyyətin qüvvələri oxucunu düşündürür.

Sosial Ədalətsizlik:

Səbahəddin Ali’nin əsərində sosial ədalətsizlik ən mühüm mövzulardan biridir. Pazarcı, həyatını daha yaxşı yaşamağa çalışarkən, ətrafındakı insanların da eyni məqsədlə mübarizə apardıqlarını görür. Lakin bu mübarizə, çox vaxt əlverişsiz sosial və iqtisadi şərtlərdən dolayı uğursuz olur. Hekayə, cəmiyyətdəki bu tip ədalətsizlikləri açıq şəkildə irəli sürərək, oxucunun bu məsələlər haqqında düşünməsini təmin edir.

Nəticə:

Səbahəddin Ali’nin “Bazarcı” hekayəsi, sosial, psixoloji və cəmiyyətin fərdlər üzərindəki təsirlərinə dair dərin düşüncələr təqdim edir. Kitabın sadə xarakterlər üzərində qurulmuş olması, onun hər kəsin anlayabileceyi və hər cür oxucuya yaxınlaşan bir əsər olmasına imkan verir. “Bazarcı”, insanın öz daxili mübarizələrini və cəmiyyətlə olan münasibətlərini anlaması üçün oxucunu düşünməyə təşviq edir. Hekayə, oxucuya yalnız bir fərdin həyatını deyil, eyni zamanda sosial strukturların insan həyatına necə təsir etdiyini anlamaq üçün dəyərli bir fürsət təqdim edir.