Yazar: Lev Tolstoy
Janr: mistik realizm, fəlsəfi, ekzistensializm,
🔍 1. Mənbə və semantik yük
Bu ifadə Yəhya İncilindən (12:35) alınaraq Tolstoyun düşüncəsində mərkəzi yer tutur. Burada “işıq” – həqiqət, Tanrı, vicdan, əxlaq kimi çoxqatlı mənalar daşıyır. Tolstoy bu ifadəni sadəcə dini konteksdə deyil, həm də universal etik çağırış kimi təqdim edir.
🌞 2. İşıq – Tanrının simvolu və daxili aydınlanma
Tolstoyun fəlsəfəsində “işıq” həm ilahi nur, həm də daxili vicdan kimi təcəssüm edir. Onun fikrincə:
- İnsan doğrudan-doğruya Tanrıya deyil, öz vicdanına və mənəvi dəyərlərinə uyğun yaşamalıdır.
- Tolstoya görə, Tanrı – insanın içindəki mərhəmət, sevgi və ədalət hissidir.
Yəni “işıqda gəzmək” – doğruluqla yaşamaq, aldatmamaq, zülmə susmamaq, sevgini seçmək deməkdir.
⌛ 3. Zamanın məhdudluğu və mənəvi fürsət
“İşıq olduğu müddətcə” – burada vaxtın keçiciliyi, mövcud fürsətin dəyərləndirilməsi ideyası var:
- İnsan həyatı sonsuz deyil, qısa və dəyərlidir.
- Hər kəsin özü ilə üzləşəcəyi bir zaman gələcək – ölüm, sükut, tənha anlar.
- Tolstoy insanları o vaxt gəlməmiş öz daxili mənəviyyatlarını tapmağa səsləyir.
Bu, egzistensialist bir vurğudur – həyat məsuliyyətdir, seçimdir, və təcildir.
🌑 4. Qaranlıq – cəhalət, nəfs və sosial korluq
Tolstoya görə:
- “İşıqdan uzaq düşmək”, maddi həsrətə, eqoizmə, müharibəyə, yalançı gücə bağlanmaqdır.
- Qaranlıqda olan insan özünü, başqalarını və həyatın məqsədini görmür.
- Tolstoy öz dövrünün imperializmini, kilsənin riyakarlığını, dövlət zorakılığını bu “qaranlıq”la eyniləşdirirdi.
🕊️ 5. Tolstoyun mənəvi çevrilişi və bu fikrin rolu
Tolstoy bu fikri öz şəxsi böhranından sonra mənəvi çevrilişin simvolu kimi qəbul edir:
- Qocalıq dövründə var-dövlətini, şöhrətini və aristokratik həyatını tərk edir.
- Sadə kəndli kimi yaşamağa, əkinçi kimi işləməyə başlayır.
- O, yalnız işıqda gəzdikdə insanın həqiqətən azad və xoşbəxt ola biləcəyinə inanır.
💬 6. Müasir çağırış və aktual məna
Bu fikir bugünkü insan üçün də keçərlidir:
- Texnoloji xaos, sosial ədalətsizlik, dezinformasiya bolluğu içində hər kəs öz “iç işığını” tapmalıdır.
- Tolstoyun bu ifadəsi gündəlik seçimlərimizə, etik mövqeyimizə, özümüzə və başqasına qarşı dürüstlüyümüzə yönəlik çağırışdır.
✅ Nəticə
“İşıq olduğu müddətcə işıqda gəzin” ifadəsi:
- fəlsəfi və sosial-etik çağırışdır.
- Tolstoy burada daxili səsimizi dinləməyi, mənəviyyatla yaşamağı və bu qısa ömürdə öz həqiqətimizə sadiq qalmağı təbliğ edir.
Bu sözlər – müdrik bir insanın sadə, lakin sarsıdıcı
Comment yazın