Yazar: John Steinbeck
Janr: Naturalizm. Realizm. Eksistensializm.
Ümumi baxış
John Steinbeck-in “Qaçış” (“Flight”) hekayəsi ilk dəfə 1938-ci ildə çap olunub. Bu hekayə bir gəncin — Pepenin — böyüməyə məcbur olduğu, lakin faciəvi şəkildə uğursuzluğa düçar olduğu bir yetkinliyə keçid hekayəsidir. Steinbeck burada həm fərdi, həm sosial, həm də simvolik səviyyədə çoxqatlı məna daşıyan bir əsər yaradıb.
Əsas mövzu
Əsərin əsas mövzusu böyümək, məsuliyyət və insanın öz taleyini seçmək bacarığıdır. Pepe uşaqlıqdan çıxmağa çalışan bir gəncdir, anası tərəfindən “kişi olmadığın üçün” tənbeh edilir. Hekayənin gedişatında o, məcburən bir böyüklər dünyasına atılır — birini öldürdükdən sonra qaçmağa məcbur qalır. Lakin bu qaçış sadəcə fiziki deyil, həm də mənəvi bir keçiddir.
Personaj analizi
Pepe Torres — əsərin əsas qəhrəmanıdır. Əvvəldə tənbəl, uşaqcasına davranışlar sərgiləyən biri kimi təsvir edilir. Anasının tapşırığı ilə şəhərə gedir, burada bir adamı öldürür və dağlara qaçır. Qaçdıqca fiziki görünüşü dəyişir, saqqalı çıxır, əl-üzü kirlənir — bu, onun həm də metaforik olaraq “kişi olmağa” başlamasının göstəricisidir. Lakin son nəticədə o, təbiətlə, taleylə və insanla mübarizəsində məğlub olur.
Anası — Pepenin anası obrazı mexikan mənşəli, güclü qadın kimi təsvir olunur. O, həyatın çətinliklərini yaşayan və övladını qorumaq istəyən biridir. Anasının “kişi ol” sözləri Pepeni hərəkətə keçirir, lakin nəticədə oğlunun ölümünə də səbəb olur.
Simvolizm və metaforalar
- Qaçış (Flight) — fiziki qaçış olsa da, həm də insanın məsuliyyətdən, günahdan və ya böyüməkdən qaçmaq cəhdi kimi yozula bilər.
- Dağlar — həm sığınacaq, həm də ölüm yeridir. Pepe dağlara doğrudan da kişi olmaq üçün qalxır, lakin orada həm aclıqla, həm heyvanlarla, həm də təbiətin amansızlığı ilə üzləşir.
- Bıçaq və silah — kişi olmaq rəmzləridir. Pepe bıçaqla oynayır, amma onu düzgün istifadə edə bilmir. Bu da onun yetkinliyə hələ hazır olmadığını göstərir.
- Qara kəl — hekayənin əvvəlində ailənin yeganə qara kəli xəstələnir və ölür. Bu, həm ailənin yoxsulluğunun, həm də Pepenin taleyindəki uğursuzluğun simvoludur.
Mesaj və ideya
Steinbeck burada insanın taleyinə müdaxilə etməsinin mümkün olub-olmaması sualını qoyur. Pepe qaçaraq öz taleyini dəyişmək istəyir, lakin alınmır. Əsər həm də ədalət, cəza, yetkinlik və sosial mövqeyin insanın həyatındakı yerini vurğulayır. Meksikalı bir ailənin üzvü olan Pepe, cəmiyyətin təzyiqi və irqçiliklə də dolayı yolla üzləşir.
Stil və dil
Steinbeck-in dili sadə, lakin poetik və dərin metaforlarla zəngindir. Təbiət təsvirləri geniş yer tutur — təbiət burada sadəcə fon deyil, hekayənin əsas oyunçularından biridir. Hekayənin son hissəsindəki səssizlik, quruluq və “ölümün səssizliyi” xüsusi vurğulanır.
Nəticə
“Qaçış” hekayəsi bir gəncin kişi olmaq cəhdinin faciəvi sonluğunu göstərən güclü psixoloji və sosial mesajlar daşıyan bir əsərdir. Steinbeck burada çoxqatlı mənalarla oxucunu insanın iç dünyasına, sosial ədalətsizliyə və təbiətlə münasibətə dair düşünməyə sövq edir. Pepe kişi olur — amma bu kişi olmağın dəyəri onun həyatı ilə ölçülür.
Comment yazın