Yazar: Jack London

Janr: macəra. realizm. Psixoloji dram.

Jack London’un “Atəş Yandırmaq” (orijinal adıyla “To Build a Fire”) əsəri, insanın təbiət qarşısında zəifliyini və təbiətin sərtliyini vurğulayan dərin bir fəlakət hekayəsidir. Əsər, müxtəlif mövzulara toxunaraq oxuculara həyati dərslər verir. Bu əsəri analiz edərkən bir neçə əsas nöqtəyə diqqət yetirmək olar:

1. Təbiətin Gücü və İnsan Zəifliyi

Əsərin əsas mövzusu, insanın təbiət qarşısında nə qədər zəif olduğunu göstərməkdir. Qəhrəman, soyuq Yukon bölgəsində yolunu davam etməyə çalışır, amma soyuğun qarşısında təbiətin sərtliyini qiymətləndirmir. London, insanın əzmkarlığını və özünü təbiət qarşısında güclü hiss etməsini təsvir edərkən, bu gücün nə qədər boş olduğunu açıq şəkildə ortaya qoyur. Bu, təbiətin öz qanunları və gücü ilə qarşı-qarşıya qalanda insanın nə qədər zəif olduğunun bir göstəricisidir.

2. Qəhrəmanın Özünə Güvənməsi və Nəticələri

Hekayədəki qəhrəman, təcrübəsiz və qürurlu bir şəxsdir. O, bir neçə təbiət təhlükəsini görməməzliyə vurur və özünün təbiətlə mübarizə aparmaq üçün lazımi biliklərə malik olduğunu düşünür. Ancaq təbiətin sərtliyi qarşısında bu güvən, ölümcül nəticələrə səbəb olur. Qəhrəmanın təbiət haqqında düzgün qərarlar verməməsi və qaydaları unudaraq hərəkət etməsi, onun sonunu gətirir. Bu, insanın təbiət qarşısında ehtiyatlı olması və özünü qürurlu hiss etməməsi lazım olduğunu bildirir.

3. Qərarların Əhəmiyyəti və Fəlakət

Əsər, qərarların insanın həyatında nə qədər önəmli olduğunu göstərir. Qəhrəman bir neçə səhv qərar verir — səhv yerə addım atır, soyuğun nə qədər təhlükəli olduğunu düzgün qiymətləndirmir və nəhayət, yanlış hərəkət etməyə davam edərək ölümlə üzləşir. London, qərarların insanın həyatında necə böyük təsirlər yarada biləcəyini və kiçik bir səhvin fəlakətə səbəb ola biləcəyini vurğulayır.

4. İnsanın Təbiətlə Bağlantısı

“Atəş Yandırmaq” əsərində insanın təbiətlə olan əlaqisi də mühüm yer tutur. Əsər göstərir ki, insanın təbiətlə mübarizəsi uğursuz olur, çünki təbiət insanın nəzarətində deyil. Qəhrəman, təbiətə qarşı böyük bir inam və özünə güvən hissi ilə yola çıxır, amma nəticə etibarilə təbiət onun gücünü sınayır. Bu əlaqə, insanların təbiətə qarşı kiçik və həssas olduğunu göstərir.

5. Süjetin Strukturu və Gerilim

London, əsərində gərginliyi çox ustalıqla qurur. Qəhrəmanın soyuqla mübarizəsi, hər yeni səhv qərarla daha da dərinləşir. Əsərdəki soyuq və təbiətin sərtliyi, gərginliyi artırır və oxucuya, qəhrəmanın düşdüyü çətin vəziyyəti hiss etdirməyə kömək edir. Hekayə, oxucunu qəhrəmanın sonuna doğru irəlilədikcə daha da həyəcanlı edir, çünki onun səhvləri və təbiətə qarşı hədsiz güvəninin nəticələrini görmək mümkün olur.

6. Simvollar və İroniya

London, əsərində çox sayda simvol və ironiya istifadə edir. “Atəş” simvolu, insanın sağ qalmaq üçün mübarizə aparması və həyatın özü ilə bağlı bir ümid simvoludur. Lakin bu “atəş”, qəhrəmanın həyatını qurtarmaq üçün lazımi vaxtda yaranmır, və onun ölümünə səbəb olan bir simvoldur. İroniya, qəhrəmanın “kiçik bir səhv” olaraq düşündüyü qərarların ölümə səbəb olması ilə ortaya çıxır. Bu da oxucunu təbiətin gücü və insanın təbiət qarşısında nə qədər zəif olduğuna dair düşünməyə məcbur edir.

Nəticə

“Atəş Yandırmaq” əsəri, Jack London’un insanın təbiətlə münasibətlərini və insanın öz gücünü təbiət qarşısında necə yanlış qiymətləndirə biləcəyini göstərən bir başyapıtdır. Hekayə, insanın özünə olan güvəninin və təbiətə qarşı ehtiyatlılığın nə qədər həyati olduğunu, həmçinin kiçik səhvlərin böyük nəticələr doğura biləcəyini vurğulayır.