Yazar: Franz Kafka

Janr: Modernizm. Ekspressionizm. Ekzistensializm.

Franz Kafka – “Bir Mübarizənin Təsviri” (Beschreibung eines Kampfes) onun 1904–1907-ci illərdə yazdığı, lakin sağlığında nəşr olunmamış əsərlərindən biridir. Bu mətn Kafka’nın yaradıcılığının ilk dövrlərinə aiddir və onun sonrakı məşhur əsərlərində (məsələn, “Məhkəmə”, “Qəsr”, “Çevrilmə”) görünəcək motivlərin ilkin izlərini daşıyır.

Dərin Analiz

Eksperimental üslub və süjetin parçalanmışlığı
Əsərdə aydın bir süjet xətti yoxdur, daha çox parçalanmış hisslər, düşüncələr və təsvirlər mövcuddur. Kafka burada klassik hekayə qaydalarını qırır, oxucunu qeyri-müəyyən, bəzən absurd, bəzən də fantastik təsvirlərlə qarşılaşdırır. “Mübarizə”nin özü birbaşa fiziki döyüşdən çox, daxili psixoloji və mənəvi qarşıdurmanı ifadə edir.

Narahatlıq və özünüifadə problemi
Baş qəhrəman müxtəlif situasiyalarda qəribə davranışlar sərgiləyir, özünü təcrid olunmuş və anlaşılmaz hiss edir. Bu, Kafka’nın insanın daxili tənhalığı, dünyaya yadlaşması və digərləri ilə səmimi münasibət qura bilməməsi kimi əsas mövzularının ilk ifadəsidir.

Fantastik elementlər və surətlərin təhrif olunmuşluğu
Mətn boyunca qəfil keçidlər, real və irreal hadisələrin qarışması müşahidə olunur. Personaj bəzən hədsiz dərəcədə şişirdilmiş, bəzən də məntiqsiz təsvir olunur. Bu, Kafka üslubunun ən güclü xüsusiyyətlərindən olan “absurd reallıq” hissini yaradır.

Mübarizə motivi
Buradakı mübarizə insanın öz iç dünyası ilə, arzuları ilə, eyni zamanda başqaları ilə münasibətlərində yaşadığı ziddiyyətlərlə bağlıdır. Qəhrəmanın dostu ilə münasibətində gizli bir gərginlik, həm yaxınlıq, həm də rəqabət hissi var. Bu, Kafka’nın sonrakı əsərlərində çox görünən “müəmmalı qarşıdurma” mövzusunun başlanğıcıdır.

Mənəvi və fəlsəfi qat
Əsər yalnız şəxsi daxili hissləri deyil, həm də varlığın mənasızlığı, insanın nəzarətsiz qüvvələrlə üz-üzə qalması və həyatın paradoksallığı kimi fəlsəfi məsələləri işarə edir. Burada insanın özünə yadlaşması, sosial münasibətlərdə absurdluq və fərdin cəmiyyət qarşısında gücsüzlüyü qabarıq şəkildə nəzərə çarpır.

Kafka üslubunun formalaşması
“Bir Mübarizənin Təsviri” tam mənada mükəmməl əsər hesab olunmasa da, Kafka’nın bədii üslubunun sınaq meydanıdır. Burada onun dil oyunları, daxili monoloqlar, qaranlıq atmosfer və simvolik təsvirləri artıq görünməyə başlayır. Bu səbəbdən əsər Kafka’nın yaradıcılığını anlamaq üçün mühüm açardır.