Yazar: Doğan Cüceloğlu
Janr: Emosional Zəka, Uşaq Psixologiyası, Şəxsi İnkişaf,
“Övladını İnkişaf Etdirən Ana-Ata” – Doğan Cüceloğlunun valideynlik mövzusunda yazdığı bu kitab, uşağın şəxsiyyətinin sağlam və balanslı formalaşmasında ana və atanın rolunu dərin şəkildə təhlil edir.
📘 Ümumi Baxış
Kitabın əsas qayəsi – uşağın özünəinamlı, məsuliyyətli, sağlam şəxsiyyət kimi formalaşması üçün valideynlərin hansı davranış və dəyərləri mənimsəməli olduqlarıdır. Cüceloğlu, təkcə nəzarət edən və tərbiyə verən deyil, uşağın yanında yer alan, ona yol yoldaşı olan valideyn obrazını təqdim edir.
🧠 Əsas Mövzular
1. Valideynin Şəxsiyyəti – Tərbiyənin Bünövrəsi
Uşağın ilk və ən güclü modeli valideynidir. Valideyn özü şəxsiyyət olaraq güclü və balanslı deyilsə, övladına da bu dəyərləri ötürə bilməz. Cüceloğlu vurğulayır ki, özünü tanımayan valideyn övladını anlaya bilməz.
2. Şərtsiz Sevgi və Qəbul
Uşağın şəxsiyyəti, özünü sevildiyini və qəbul edildiyini hiss etdikcə inkişaf edir. Cəzalandırma, utandırma və ya müqayisə ilə deyil, şərtsiz sevgi ilə böyüdülən uşaq, öz potensialını rahatlıqla ortaya çıxarır.
3. Sərhədlər və Azadlıq Arasındakı Tarazlıq
Cüceloğluna görə, valideyn nə uşağa tam sərbəstlik verməli, nə də onu boğmalıdır. Sevgi və qayda arasında balans çox vacibdir. Uşaq özünü təhlükəsiz hiss etməli, amma həm də fərd kimi tanınmalıdır.
4. Uşağın Daxili Səsi – “Səslənən Daxili Uşaq”
Valideynlər övladlarının iç dünyasına diqqət etməlidirlər. Cüceloğlu “daxili uşaq” anlayışı ilə, uşağın hiss və ehtiyaclarına qulaq asmağın əhəmiyyətini vurğulayır.
5. Əlaqə və Dinləmək
Əsl inkişaf, uşaqla əlaqə qurmağı bacaran, onu sözünü kəsmədən dinləyən valideynlə mümkündür. Tənqid və hökm vermək əvəzinə, dinləmək və başa düşmək əsasdır.
🔍 Psixoloji və Sosial Kontekst
Bu kitab təkcə bir valideynlik bələdçisi deyil, həm də psixoloji yetkinlik və emosional savadlılıq haqqında dərindir. Uşaqların gələcəkdə xoşbəxt və funksional yetkinlər olması, bu gün valideynlərin nə qədər emosional fərqindəliklə hərəkət etməsinə bağlıdır.
Kitabda bir neçə real həyat nümunələri və dialoqlar var. Bu nümunələr vasitəsilə oxucu özündə və ailəsində gördüyü problemləri tanıyır və öz davranışını analiz etməyə başlayır.
📚 Təhsil və Tərbiyə Sistemində Yeri
Cüceloğlu bu əsəri ilə Azərbaycan və türk cəmiyyətlərindəki ənənəvi avtoritar valideynlik modelinə alternativ təqdim edir. Bu modeldə səmimiyyət, ünsiyyət, sərbəstlik və dəyərvermə ön plandadır.
🧩 Dərindən Mesajlar
- “Uşaq bizim deyil, bizimlədir.”
- “Tərbiyə vermək yox, şərait yaratmaq vacibdir.”
- “Uşağı dəyişdirmək yox, özümüzü inkişaf etdirmək önəmlidir.”
📌 Nəticə
“Övladını İnkişaf Etdirən Ana-Ata” kitabı hər bir valideynin oxuması vacib olan, təkcə uşaq böyütmək deyil, özünü dərk etmək və dəyişmək haqqında bir bələdçidir. Kitab valideynin gücünü, şəfqətini və məsuliyyətini dərinliklə təhlil edərək, uşağın daxili gücünü oyatmaq üçün bir yol xəritəsi təqdim edir.
Comment yazın