Yazar: Doğan Cüceloğlu
Janr: pedoqogika, sosialpsixologiya. emosionalzəka,
Giriş
Bu kitab müəllimlik peşəsinin cəmiyyət üzərindəki dərin və təsiredici rolunu tədqiq edən fəlsəfi və pedaqoji bir təhlildir. Adından da bəlli olduğu kimi, müəllim-şagird münasibətinin bir frazası olan “Müəlliməm, bir baxarsınızmı?” çağırışı, sadəcə yardım istəyi deyil — bu, bir ümiddir, diqqətə, anlayışa və istiqamətə ehtiyacın simvoludur.
Əsas Mövzu və İdeya
Kitab müəllimliyi sadəcə dərs keçmək deyil, şəxsiyyət formalaşdırmaq kimi təqdim edir. Müəllimin gücü onun biliyində deyil, insan formalaşdırmaq bacarığında, empatiya gücündə, qayğıkeşliyində və tələbənin həyatına toxuna bilməsindədir.
Müəllif burada müəllimi bir “lider”, “bələdçi” və bəzən də “ikinci valideyn” kimi təqdim edir. Bu, xüsusilə ailədən yetərincə dəstək görməyən uşaqlar üçün həyatqurtaran rol daşıyır. Müəllim bir gəncin yolunu dəyişə, onun qaranlıq həyatına işıq sala bilər.
Duyğusal və Sosial Təbəqələşmə
Kitabda müəllim-tələbə münasibətlərinə sosial təbəqələşmənin, iqtisadi bərabərsizliyin və emosional ehtiyacların necə təsir etdiyi incəliklə işlənir. Müəllif vurğulayır ki, hər bir “müəlliməm, bir baxarsınızmı?” cümləsinin arxasında bəzən gözə görünməyən bir sosial dram, şəxsi acı, yaxud ümid çağırışı gizlənə bilər.
Müəllim obrazının təkamülü
Kitab eyni zamanda illər ərzində müəllim obrazının cəmiyyətdəki dəyişimini də təhlil edir. Keçmişdə müqəddəs bir şəxsiyyət sayılan müəllimin bu gün daha çox sistemin çarxlarında sıxılmış, bəzən isə dəyəri bilinməyən bir vəzifəliyə çevrilməsi müəllifin tənqidi baxışına səbəb olur.
Metaforik və poetik yanaşma
Müəllifin üslubu həm analitik, həm də poetikdir. O, müəllimləri “könül açarı”, “insan memarı”, “görünməyən qəhrəmanlar” kimi təsvir edir. Bu metaforlar kitabı quru bir nəzəriyyədən çıxarıb, oxucuda emosional bağ yaradır.
Psixoloji Təsir
Kitabın güclü tərəflərindən biri də müəllimlərin psixoloji yükünü və tükənmişlik sindromunu gündəmə gətirməsidir. Müəllimlərin təkcə şagirdlərə deyil, həm də özlərinə qarşı necə mərhəmətli və diqqətli olmaları lazım gəldiyi vurğulanır.
Təklif və Yekun Mesaj
Kitab sonda bir çağırışla bitir: “Müəllimlərə baxmaq lazımdır. Onların baxdığına da baxmaq lazımdır.” Yəni təkcə müəllimlərin şagirdlərə baxışı deyil, cəmiyyətin müəllimlərə necə baxdığı da böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu, həm pedaqoji, həm də etik bir çağırışdır.
Nəticə
“Müəlliməm, Bir Baxarsınızmı: Müəllimin Gücü Haqqında” — müəllimliyə fəlsəfi, sosial və psixoloji aspektlərdən yanaşan, sadəcə müəllimlər üçün deyil, bütün cəmiyyət üçün oxunmalı bir əsərdir. Müəllim obrazını dərinləşdirən bu kitab, onun görünməyən qəhrəmanlıq tərəflərini işıqlandırır və oxucunu düşünməyə vadar edir: həqiqi dəyişiklik haradan başlayır? Bəlkə də bir baxışdan.
Comment yazın