Yazar: David Runciman

Janr: Siyasi fəlsəfə. Sosializm. Liberalizm.

Kitabın əsas məqamları:

David Runciman’ın “Siyasi Teoriya: Çox Qısa Bir Giriş” adlı əsəri, siyasi nəzəriyyənin əsas prinsiplərini sadə və anlaşıqlı bir şəkildə təqdim edir. Bu kitab, siyasi nəzəriyyənin ən vacib məsələlərini aydınlaşdırmaqla yanaşı, həm də müasir siyasi düşüncənin necə inkişaf etdiyini və cəmiyyətin siyasi quruluşlarını necə formalaşdırdığını izah edir. Kitabın əsas məqsədi, mürəkkəb siyasi nəzəriyyə mövzularını oxucuya sadə şəkildə çatdırmaqdır.

1. Siyasi İdeologiyalar və Onların Yeri:
   Runciman, siyasi ideologiyaların cəmiyyətin inkişafına və həyatına necə təsir etdiyini araşdırır. Onun fikrincə, ideologiyalar yalnız düşüncə sistemləri deyil, həm də cəmiyyətdəki güc münasibətlərini əks etdirir. Marxizm, liberalizm və konservatizm kimi böyük ideologiyalar, hər biri fərqli bir cəmiyyət modeli təklif edir və bu fərqliliklər siyasətdə müxtəlif mübahisələrə səbəb olur.
2. Siyasi Güc və Onun Dinamikası:
   Kitabda siyasi gücün necə formalaşdığı, nə üçün bəzən heç bir qanuni əsas olmadan qəbul olunduğu və cəmiyyətin ona necə tabe olduğu mövzusuna da toxunulur. Runciman, gücün sadəcə siyasi liderlərdən və dövlət qurumlarından ibarət olmadığını, eyni zamanda insanların gündəlik həyatlarındakı seçimlər və fəaliyyətlər vasitəsilə də yayıldığını vurğulayır.
3. Demokratiyanın Təhlili:
   Runciman, demokratiyanın yalnız seçki sistemi ilə məhdudlaşmadığını, həm də cəmiyyətin siyasi mühitindəki iştirakın və müzakirələrin mühüm olduğunu göstərir. Demokratiyanın müxtəlif modelləri haqqında danışarkən, o, təmsilçilik və birbaşa demokratiya arasındakı fərqləri və hansı şəraitdə hər birinin üstünlük təşkil edə biləcəyini izah edir.
4. Modern Siyasi Düşüncənin Qeyri-Müəyyənliyi:
   Müasir dövrdə siyasi nəzəriyyənin qeyri-müəyyənliyini və dəyişən güc strukturlarını da analiz edən Runciman, müasir siyasətin çox daha kompleks və çoxsaylı təsirlərlə formalaşdığını vurğulayır. O, postmodernizm və qloballaşma kimi fenomenlərin siyasətdəki rolunu və onların siyasi nəzəriyyənin gələcəyinə olan təsirini müzakirə edir.
5. Siyasi Etika və Ədalət:
   Kitabda ədalət və siyasi etikaya da yer verilir. Runciman, siyasi qərarların etik tərəflərini, xüsusilə də fərqli sosial qruplar arasında ədalətli bölüşdürülmə məsələlərini müzakirə edir. Siyasi nəzəriyyənin etik aspektləri, cəmiyyətin siyasi strukturunda bərabərlik və ədalət məsələlərinin necə həll olunduğunu göstərir.

Sonuç:

David Runciman’ın kitabı, siyasi nəzəriyyəni daha yaxşı anlamaq istəyənlər üçün qiymətli bir mənbədir. Həm siyasi fəlsəfi mübahisələrin, həm də praktiki siyasət məsələlərinin dərindən təhlil edildiyi bu əsər, sadə və anlaşılır dil ilə yazılmışdır. Kitabın bir çox mövzusu, yalnız akademik maraq göstərənlər üçün deyil, gündəlik həyatda siyasətə maraq göstərənlər üçün də əhəmiyyətlidir.

Kitab, siyasəti yalnız nəzəri bir mövzu kimi deyil, həm də gündəlik həyatımıza təsir edən canlı bir fenomen kimi təqdim edir. Siyasi nəzəriyyəni öyrənmək və siyasi dünyanı anlamaq istəyənlər üçün bu kitab mükəmməl bir başlanğıc nöqtəsidir.