Yazar: N.Qoqol

Janr: satira. ironiya. komediya.

Burun – Qoqolun Satirik Şahəsəri

Giriş
Nikolay Vasilyeviç Qoqolun “Burun” povesti rus ədəbiyyatının ən maraqlı və satirik əsərlərindən biridir. 1836-cı ildə yazılmış bu əsər absurd və grotesk üslubda qələmə alınaraq, cəmiyyətin eybəcərliklərini və bürokratiyanın riyakar mahiyyətini ifşa edir. Qoqol bu əsərdə insanın şəxsi vəzifə və statusuna olan həddindən artıq bağlılığını gülüş obyektinə çevirir.

Süjet Xülasəsi
Əsər Peterburqda baş verən qəribə və absurd bir hadisəni təsvir edir. Baş qəhrəman, kollej asessoru Kovalyov bir gün yuxudan oyananda burunun yerində olmadığını görür. Panikaya düşən Kovalyov hər yerdə burunu axtarmağa başlayır. Ancaq daha qəribəsi odur ki, o, şəhərdə yüksək rütbəli bir şəxs kimi gəzən öz burnuna rast gəlir. Burun artıq müstəqil şəkildə yaşayır, hətta rütbəcə ondan daha yüksək mövqedə olan bir məmur kimi hərəkət edir.

Kovalyov burunun yerinə qaytarılması üçün müxtəlif üsullara əl atır. Polisə, qəzetlərə müraciət edir, amma heç bir nəticə əldə edə bilmir. Nəhayət, burun müəmmalı şəkildə geri qayıdır və hər şey əvvəlki vəziyyətinə qayıdır.

Əsərin Mövzusu və İdeyası
“Burun” insanın cəmiyyət içindəki sosial statusuna və vəzifəsinə olan həddindən artıq bağlılığını tənqid edir. Kovalyov burnunu itirəndə əslində cəmiyyət içindəki mövqeyini də itirdiyini düşünür. Bu, insanın xarici görkəminə, titullara və formal statuslara həddindən artıq dəyər verməsinin absurd bir təsviridir.

Qoqol burada Peterburq bürokratiyasının, sosial iyerarxiyanın və insanın özünə qarşı biganəliyinin gülməli və ironik bir şəkildə ifşasını edir. Əsər həmçinin realizmlə fantastikanın birləşdiyi nadir nümunələrdən biridir.

Nəticə
“Burun” Qoqolun unikal üslubunu, onun satirik istedadını və cəmiyyətin eybəcərliklərini ifşa etmə bacarığını əks etdirən möhtəşəm bir əsərdir. Bu povest absurd və ironik elementləri ilə oxucunu həm güldürür, həm də düşündürür. Əsər, insanların öz statuslarını və vəzifələrini həddindən artıq ciddiyə almalarının mənasız olduğunu göstərən güclü bir satirik tənqiddir.