Yazar: Lev Tolstoy

Janr: Əxlaqi hekayə. Fəlsəfi hekayə. Psixoloji hekayə.

Tolstoyun Həqiqi Xoşbəxtlik hekayəsi, insanın maddi zənginliklə həqiqi xoşbəxtlik arasındakı fərqi anlamağa çalışdığı dərin fəlsəfi bir əsərdir. Hekayənin qəhrəmanı İlyas, əvvəllər çox zəngin olur, lakin bu zənginlik ona nə sülh, nə də daxili rahatlıq gətirir. Onun mal-mülkü, xidmətçiləri və heyvanları ona yüksək status qazandırsa da, onun həyatında qorxu, məsuliyyət və narahatlıq artır. Bir növ, zənginlik içində büründüyü həyat ona həm sosial təzyiq, həm də daxili narahatlıq gətirir.

Ancaq zamanla, bütün sərvətini itirdikdən sonra, İlyas sadə və kasıb bir kəndli kimi yaşayır. Bu yeni həyat onun üçün maddi olaraq çox zəif olsa da, içindəki rahatlıq və sakitlik, əvvəlki zənginlikdən qat-qat qiymətli olur. İlyasın həyat yoldaşı ilə birlikdə yaşadığı sadə həyatda əsas olan şey günlük zəhmət və vicdanın rahatlığıdır.

Tolstoy burada əsas bir mesaj verir: həqiqi xoşbəxtlik yalnız maddi var-dövlətlə əldə edilə bilməz. Sadə həyat, səmimi münasibətlər, təvazökar yaşamaq və daxili sakitlik həqiqi xoşbəxtliyin tərkib hissələridir.

Hekayənin bir digər vacib nöqtəsi də cəmiyyətin təzyiqi və insanların başqalarına necə göründüyü ilə bağlıdır. İlyas əvvəlki zənginliyində sosial təzyiqlərlə üzləşirdi: “Hansı mal-mülk daha böyükdür, hansı ev daha gözəldir?” kimi məsələlər onun həyatını bürüyürdü. Bu, sosial statusa və materialist dəyərlərə olan aşırı bağlılığın insanın daxili sülhünü necə məhv etdiyini göstərir.

Hekayə, insanın daxili dünyasında tapdığı huzurun və sadə həyatın ona daha çox xoşbəxtlik gətirdiyini göstərir. Həqiqi xoşbəxtlik, insanın mənəvi zənginliyindən, dürüst işlərindən və səmimi əlaqələrindən qaynaqlanır, maddi sərvət və başqalarının gözündə yüksək status, yalnız keçici və yalançı rahatlıq gətirir.

Bu düşüncə, müasir dövrümüzdə də çox aktualdır. Sosial media və istehlak cəmiyyəti bizi daima “daha çoxunu” istəməyə məcbur edir. İnsanlar, əksər hallarda, başqalarına göstərmək üçün maddi zənginliklərə yiyələnirlər, amma bu onları həqiqi xoşbəxtlikdən uzaqlaşdırır. Tolstoyun “Həqiqi Xoşbəxtlik” hekayəsi, modern dünyada iç huzuru tapmaq üçün sadə və əxlaqlı həyatın əhəmiyyətini daha da üzə çıxarır.