Yazar: Andrew Lang

Janr: epik nağıl, tarixi əfsanə, orta əsr ədəbiyyatı,

Andrew Lang-ın “Kral Artur: Dairəvi Masadan Nağıllar” əsəri orta əsrlərin ən möhtəşəm əfsanəvi dövrlərindən birinə – Britaniya mədəniyyətində dərin iz buraxmış Kral Artur və onun Dairəvi Masa cəngavərlərinə həsr olunub. Bu əsər sırf tarixi sənədli mənbə kimi deyil, həm də xalq yaddaşında formalaşmış mifoloji və epik ənənələrin toplanması və yenidən ədəbi şəkildə təqdimatıdır.

Əsərin əsas mövzuları və məzmunu

• Kral Artur obrazı – Əsərdə Artur ədalətin, sadiqliyin və liderliyin simvolu kimi təqdim olunur. O, yalnız bir hökmdar deyil, həm də insanlara ümid və mənəvi dayaqlar verən bir qəhrəmandır.
• Dairəvi Masa ideyası – Burada bərabərlik, dostluq, həmrəylik və ədalətli qərarların qəbul olunması ön plandadır. Cəngavərlərin heç biri digərindən üstün sayılmır; bu, həm feodal dövrün sosial təbəqələşməsinə qarşı bir simvolik etiraz, həm də demokratiya ruhunun erkən bədii ifadəsidir.
• Mifoloji elementlər – Sehrbaz Merlin, müqəddəs Excalibur qılıncı, Avalon adası, müqəddəs Qrail axtarışı – bütün bunlar həm xristian mistikasını, həm də kelt mifologiyasını birləşdirir.
• Əxlaqi dəyərlər – Sadiqlik, şərəf, sevgi, xəyanət, qurbanvermə və əzmlə mübarizə motivləri əsərin əsas təməl daşlarıdır.

Əsərin ədəbi əhəmiyyəti

Andrew Lang burada yalnız Artur haqqında nağılları yenidən danışmır, həm də onları uşaqlar və gənclər üçün anlaşıqlı, rəvan dildə təqdim edir. O, folklor elementlərini bədii ədəbiyyata gətirərək həm milli kimliyi möhkəmləndirir, həm də ümumbəşəri dəyərləri ön plana çəkir.

Filosofik-psixoloji təhlil

• Artur obrazı ideal lider anlayışını təcəssüm etdirir: gücünü şəxsi maraqları üçün deyil, xalqın rifahı üçün istifadə edir.
• Cəngavərlər isə fərqli xarakterlərin toplusudur – qəhrəmanlıq, zəiflik, qürur, sadiqlik, xəyanət – bunlar insan təbiətinin müxtəlif tərəflərini açır.
• Qrail axtarışı insan ruhunun əbədi mübarizəsini – kamilliyə, müqəddəsliyə və həqiqətə can atmağı simvolizə edir.